TOP 10 CHỨNG CHỈ DÀNH CHO PHIÊN DỊCH VIÊN

Cũng giống như bào ngành nghề khác để có thể hành nghề chúng ta cần có bằng cấp hay chứng chỉ nghề nghiệp. Một phiên dịch viên cũng vậy? Vậy bạn có biết phiên dịch viên có những chứng chỉ nghề nghiệp nào không? Để Sao Khuê mách bạn top 10 chứng chỉ dành cho phiên dịch viên.

1. Các chứng chỉ bằng cấp về biên phiên dịch chuyên nghiệp

Các chương trình Thạc sĩ Dịch thuật & Phiên dịch (MATI) và Thạc sĩ Phiên dịch Hội nghị (MACI) tại Viện Nghiên cứu Quốc tế Middlebury ở Monterey, CA (MIIS) phân biệt rõ ràng giữa phiên dịch viên và biên dịch viên.

2. Hiệp hội Dịch thuật Hoa Kỳ (ATA)

ATA là một trong những hiệp hội dành cho biên dịch viên - gần đây là phiên dịch viên - được đánh giá cao nhất tại Hoa Kỳ. Vượt qua kỳ thi chứng chỉ của ATA chứng minh rằng biên dịch viên đã có thể đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định của nghề dịch thuật. Các biên dịch viên sẽ làm bài thi dịch một ngôn ngữ bất kỳ sang tiếng Anh hoặc ngược lại. Hiện Viện cung cấp chứng chỉ dịch thuật cho các ngôn ngữ sau: tiếng Anh, tiếng Ả Rập, tiếng Trung, tiếng Croatia, tiếng Đan Mạch, tiếng Hà Lan, tiếng Phần Lan, tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Hungary, tiếng Ý, tiếng Nhật, tiếng Ba Lan, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Nga, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Thụy Điển và tiếng Ukraina. Những cá nhân đỗ kỳ thi sẽ được ghi danh trong danh sách biên dịch viên và phiên dịch viên của ATA, đồng thời có cơ hội học tập và phát triển sự nghiệp về biên phiên dịch. 

3. Hiệp hội Biên dịch và Phiên dịch Tư pháp Quốc gia (NAJIT)

 NAJIT đại diện cho quyền lợi của Biên - Phiên dịch tại Tòa án. 

4. Hiệp hội Phiên dịch Hội nghị Quốc tế (AIIC)

Phiên dịch viên hội nghị đến từ AIIC đều có chuyên môn cao và được biết đến với  kinh nghiệm dày dặn và độ chuyên nghiệp. 

The American Association of Language Specialists (TAALS - tạm dịch: Hiệp hội Chuyên gia ngôn ngữ Hoa Kỳ) là hiệp hội quốc tế dành cho biên dịch viên và phiên dịch viên. Ngoài ra, Tổ chức Dịch vụ Ngôn ngữ Quốc gia (NLSC) chấp nhận phiên dịch viên và biên dịch viên đáp ứng đủ các điều kiện sau: là công dân Hoa Kỳ, trên 18 tuổi, thông thạo tiếng Anh và một ngôn ngữ khác.

5. Chứng chỉ Phiên dịch Tòa án

Phiên dịch viên cung cấp dịch vụ phiên dịch cho tòa án và biên dịch viên cung cấp các bản dịch pháp lý cho hệ thống tư pháp Hoa Kỳ, tòa án liên bang, tòa án tiểu bang, công ty luật, và luật sư là những đối tượng có thể tham gia vào kỳ thi này. Văn phòng hành chính của các tòa án tiểu bang công bố danh sách được cập nhật của các phiên dịch viên đạt tiêu chuẩn.  

Phiên dịch viên tòa án sử dụng tiếng Tây Ban Nha có thể tham gia kỳ thi chứng chỉ Phiên dịch viên Tòa án liên bang (FCICE), trong khi những phiên dịch viên Ngôn ngữ Ký hiệu Mỹ (ASL) có thể ứng tuyển để nhận Chứng chỉ tại Cơ quan đăng ký Phiên dịch viên cho người khiếm thính (RID).

6. Chứng chỉ phiên dịch Y khoa

Chứng chỉ Quốc gia về Phiên dịch viên Y khoa (NBCMI) tổ chức các kỳ thi phiên dịch y khoa cho các ngôn ngữ chuyên ngành. Hiệp hội Phiên dịch Y khoa California (CHIA) cũng tổ chức các kỳ thi tương tự. Bài thi bao gồm cả những câu hỏi liên quan đến đạo đức trong ngành y.

Các bệnh viện đưa ra các bài kiểm tra để đánh giá năng lực ngôn ngữ cũng như đặt ra tiêu chuẩn cao đối với các phiên dịch viên y khoa. Ví dụ, Stanford Health Care  (tạm dịch: trung tâm y tế Stanford) tổ chức các bài kiểm tra phiên dịch tiếng Tây Ban Nha, tiếng Nga, tiếng Trung và tiếng Việt. Bài kiểm tra bao gồm cả các câu hỏi liên quan đến đạo đức trong y khoa. Johns Hopkins Medicine International (JHMI - tạm dịch: Trung tâm y tế quốc tế Johns Hopkins) cung cấp các dịch vụ phiên dịch y khoa để hỗ trợ cho các bệnh nhân nước ngoài trong việc giao tiếp trực tiếp hoặc giao tiếp bằng văn bản với các bác sĩ của bệnh viện.

7.  Kỳ thi Cạnh tranh Ngôn ngữ (LCE) Liên Hợp Quốc (UN)

Bài thi sẽ đánh giá các phiên dịch viên và biên dịch viên hội nghị thông qua 6 ngôn ngữ chính thức của LHQ - tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Trung và tiếng Ả rập. Phiên dịch viên của LHQ phải thông thạo ngôn ngữ chính của họ và có kiến thức đầy đủ và thông thạo với ít nhất 02 ngôn ngữ chính thức khác của LHQ. Một số cabin phiên dịch song song yêu cầu việc kết hợp các ngôn ngữ đặc biệt. Ví dụ, phiên dịch hội nghị tiếng Trung yêu cầu phải thông thạo tiếng Trung mức độ tuyệt đối, có hiểu biết sâu rộng về tiếng Anh và một ngôn ngữ chính thức khác của LHQ. Phiên dịch viên song song tiếng Ả Rập phải thông thạo tiếng Ả Rập ở mức độ tuyệt đối, và có hiểu biết sâu rộng về tiếng Anh hoặc tiếng Pháp.

8. Kỳ thi đánh giá Thang bàn tròn Ngôn ngữ liên ngành (ILR) Hoa Kỳ 

Các tiêu chí của kỳ thi là tiêu chuẩn để đánh giá các Phiên dịch viên hoặc Biên dịch đủ các yêu cầu để làm việc với Chính phủ Hoa Kỳ.  Các cơ quan tài trợ sẽ mời các ứng viên chuyên ngành ngôn ngữ bắt buộc tham gia các kỳ thi ILR cụ thể trước khi ký hợp đồng. Phiên dịch viên và Biên dịch viên chứng tỏ khả năng khi họ đạt những yêu cầu tối thiểu của các mức độ ILR. Các ứng viên được chọn sẽ tham gia bài kiểm tra đối với tất cả các kĩ năng ngôn ngữ - nghe, nói, đọc, viết. Mức độ thông thạo được đánh giá từ mức 0 (không thành thạo) đến mức 5 (tương đương với người bản xứ có trình độ chuyên môn cao). Nhiều cơ quan yêu cầu các ứng viên phải đạt ít nhất mức độ 3 (tương đương năng lực sử dụng ngôn ngữ trong chuyên môn chung).

Tất cả các cơ quan của Chính phủ Liên bang Hoa Kỳ đều công nhận tiêu chí ILR đưa ra. Trang web của ILR cho biết Bộ Quốc phòng, Bộ Ngoại giao, Bộ Giáo dục, Tổ chức Hòa bình, Cơ quan Tình báo Trung ương, Cơ quan An ninh Quốc gia, Cơ quan Tình báo Quốc phòng, Bộ Thương mại, Cục Thống kê Dân số, Bộ An ninh Nội địa và Cục Điều tra Liên bang hiện đang áp dụng các tiêu chuẩn của ILR trong việc đánh giá năng lực ngôn ngữ. Một số cơ quan tại Hoa Kỳ sử dụng các tiêu chuẩn riêng cho việc phiên dịch dựa vào nhu cầu và yêu cầu của các cơ quan đó. Bộ Ngoại giao, Bộ An ninh Nội địa và Bộ Tư pháp Hoa Kỳ đưa ra những bài kiểm tra dựa trên các tiêu chí của ILR để đánh giá phiên dịch và biên dịch viên đối với ngôn ngữ được yêu cầu. 

9. Bài kiểm tra năng lực ngôn ngữ quốc phòng (DLPT)

Viện Ngôn ngữ Quốc phòng đưa ra các bài kiểm tra năng lực ngôn ngữ quốc phòng đối với Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ.

10. Bài kiểm tra Năng lực Phiên dịch của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ

Văn phòng Ngôn ngữ Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ lựa chọn các ứng viên tham gia Bài Kiểm tra Năng lực Phiên dịch. Biên dịch viên tự do và phiên dịch viên hội nghị trải qua các bài kiểm tra đánh giá gắt gao về trình độ trước khi thực hiện nhiệm vụ trong hợp đồng. Bài kiểm tra sẽ đánh giá Phiên dịch viên thông qua hình thức phiên dịch song song và nối tiếp. Kết quả bài thi sẽ cho biết phiên dịch đủ điều kiện dịch hội nghị, hội thảo hay dịch tiếp cận. Phiên dịch viên hội nghị sở hữu kỹ năng phiên dịch tốt nhất. Phiên dịch viên hội thảo có thể thể hiện khả năng phiên dịch song song với vốn từ hạn chế hơn so với phiên dịch viên hội nghị. Phiên dịch tiếp cận xếp thứ ba.

Văn phòng Hành chính Tòa án Hoa Kỳ phân loại các phiên dịch viên theo ba loại: được chứng nhận, đủ tiêu chuẩn, hoặc có kỹ năng. Những phiên dịch viên được chứng nhận đã vượt qua kỳ thi chứng chỉ của tòa án. Những phiên dịch viên đủ tiêu chuẩn thì đã vượt qua bài kiểm tra phiên dịch hội nghị hoặc hội thảo của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ bằng một cặp ngôn ngữ bao gồm tiếng Anh và ngôn ngữ đích. Tuy nhiên, bài kiểm tra phiên dịch viên hộ tống của Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ không đủ tiêu chuẩn để đánh giá một phiên dịch viên đối với Tòa án Hoa Kỳ. Theo quan điểm của họ, một phiên dịch viên lành nghề hoặc sinh ra để dành cho vị trí này không nhất thiết cần phải được đánh giá như là một chuyên gia.

Kết luận

Hiện nay, chưa có một chứng chỉ “chính thức” dành cho nghề dịch. Tuy nhiên, các chứng chỉ nêu trên là các chứng chỉ để “đánh giá năng lực’ thực hành dịch của bạn, giúp bạn có một bộ sưu tập “danh dự” về nghề dịch thuật. Dù ở bất cứ phương diện nào, chứng chỉ thôi chưa đủ mà dịch thuật đòi hỏi cần có sự trải nghiệm và thực hành liên tục, đừng quên “học đi đôi với hành” để giúp bạn có nhiều kĩ năng và nâng cao chất lượng bản dịch của mình hơn nhé!

Bạn cần có một môi trường để thực hành dịch đừng quên các khóa học tại Sao Khuê Talent Academy vẫn đang diễn ra. Tham khảo thêm tại http://saokhue.edu.vn/