BÁO SONG NGỮ ANH VIỆT SỐ 213: Tại sao Việt Nam dùng bản chữ cái La-tinh?

Image 25/02/2025 16:16

Image Báo song ngữ Anh - Việt

 

 

 Why Did Vietnam Adopt The Latin Alphabet?

 

 Tại sao Việt Nam dùng bảng chữ cái La-tinh?

 

 Vietnam’s adoption of the Latin alphabet was a gradual process influenced by a mix of practical, religious, and political factors.

 

 Sự tiếp nhận bảng chữ cái La-tinh của Việt Nam là cả một quá trình lịch sử dài, với nhiều ảnh hưởng từ các yếu tố thực tiễn, tôn giáo và chính trị.

 

 Vietnas shift to the Latin alphabet is an interesting historical evolution rooted in both practicality and colonial influence. The change was not sudden but the result of centuries of adaptation, starting from the 17th century and gradually becoming the norm by the early 20th century. Here’s a breakdown of why Vietnam made this major linguistic transition.

 

 Quyết định chuyển đổi sang sử dụng chữ La-tinh của Việt Nam bắt nguồn từ thực tiễn lịch sử và ảnh hưởng của chế độ thực dân. Đây không phải là một quyết định nhất thời, mà là kết quả rút ra từ cả một quá trình lịch sử thích nghi và tiến hoá, kéo dài từ thế kỷ 17 cho đến khi trở thành chuẩn mực vào thế kỷ 20. Sau đây là những lý do tại sao Việt Nam lại thực hiện một bước chuyển ngữ lớn lao này.

 Origins Of Chữ Nôm And Chinese Script

 

 Nguồn gốc của chữ Nôm và chữ Hán

 

 Before the Latin alphabet, Vietnam used Chữ Nôm, a script based on Chinese characters, to write Vietnamese. This system was complex and required deep knowledge of classical Chinese, making literacy accessible mainly to scholars and elites. The Chinese script was cumbersome for a language that is phonetically different from Chinese, so while it worked, it wasn’t the most efficient tool for widespread literacy.

 

 Trước La-tinh, Việt Nam sử dụng chữ Nôm - một loại văn tự dựa trên chữ Hán - làm hệ thống chữ viết chính thức để ghi chép tiếng Việt. Tuy nhiên do các vấn đề như hệ thống phức tạp, đòi hỏi kiến thức sâu rộng về chữ Hán cổ, cộng với sự cồng kềnh khi áp dụng vào một ngôn ngữ có ngữ âm khác tiếng Hán, chữ Nôm gần như không được sử dụng trong việc phổ cập chữ viết cho đại chúng. Việc học chữ thời đó chỉ có ở các tầng lớp tinh hoa, các tầng lớp tri thức học giả.

 

 Influence of Catholic Missionaries

Ảnh hưởng của những nhà truyền đạo

 

 In the early 17th century, Portuguese and French Catholic missionaries, particularly Alexandre de Rhodes, arrived in Vietnam. To help spread Christianity, Rhodes and others began using the Roman alphabet to transcribe Vietnamese sounds. This led to the creation of Quốc Ngữ, the Vietnamese alphabet as we know it today. Rhodes published a Vietnamese - Latin - Portuguese dictionary in 1651, solidifying the system.

 

 Vào cuối thế kỷ 17, các nhà truyền giáo từ Pháp và Bồ Đào Nha, tiêu biểu Alexandre de Rhodes, đến Việt Nam với mục đích tuyên truyền đạo Kitô giáo. Để việc đọc Kinh thánh và các văn bản tôn giáo diễn ra dễ dàng, Rhodes và những nhà truyền giáo khác đã sử dụng các chữ cái La-tinh để phiên âm tiếng Việt, tạo ra một bảng chữ cái phiên âm đơn giản và hiệu quả hơn để dạy đọc. Năm 1651, Rhodes đã xuất bản Từ điển Việt - Bồ - La nhằm củng cố hệ thống phiên âm này.

 

 The missionaries’ goal was to make it easier for locals to read the Bible and religious texts, and a phonetic alphabet was a much simpler and more effective way to teach people to read. Quốc Ngữ was easier to learn and use than Chinese characters, opening up literacy to a much broader segment of the population.

 

 Sự kiện này dẫn đến sự hình thành của chữ Quốc ngữ, hay là bảng chữ cái tiếng Việt mà chúng ta sử dụng ngày nay. Chữ Quốc ngữ nhờ tính dễ học và dễ sử dụng hơn chữ Hán đã giúp cho nhiều bộ phận dân tộc hơn có thể tiếp cận khả năng viết và đọc chữ.

 

 How Quốc Ngữ Took Over

Chữ Quốc ngữ bắt đầu chiếm ưu thế

 

 During French colonial rule in the 19th and early 20th centuries, the French administration encouraged the use of Quốc Ngữ over Chinese characters and Chữ Nôm. For the French, it was easier to teach and govern if the Vietnamese population adopted a script they could understand. The French began using Quốc Ngữ in official documents, newspapers, and education. Over time, it became the dominant writing system in Vietnam.

 

 Trong thời kỳ đóng chiếm của thực dân Pháp ở thế kỷ 19-20, chính quyền Pháp khuyến khích sử dụng chữ Quốc ngữ thay vì chữ Hán và chữ Nôm để thuận tiện hơn trong việc quản lý và dạy học. Pháp bắt đầu phổ thông hoá chữ Quốc ngữ vào các văn bản, tài liệu, các tập báo chính trị và trong chương trình giáo dục. Chữ Quốc ngữ theo đó mà dần trở thành hệ thống viết chữ được sử dụng phổ biến ở Việt Nam qua các năm.

 

 One of the main reasons Quốc Ngữ took hold was its practicality. Vietnamese is a tonal language with six distinct tones, and Quốc Ngữ is designed to represent these tones clearly. The diacritics (accents) used in Quốc Ngữ allow for precise pronunciation, making it a very efficient system for writing Vietnamese phonetically. This simplicity contributed to its wide adoption, as it made learning to read and write much easier than using Chinese characters.

 

 Một trong những yếu tố giúp chữ Quốc ngữ phát triển mạnh mẽ là tính bám sát với thực tiễn về âm điệu. Tiếng Việt là một ngôn ngữ thanh điệu, bao gồm sáu thanh khác nhau. Chữ Quốc ngữ đã được phiên âm, thiết kế để biểu thị rõ ràng các thanh điệu này qua cách sử dụng các dấu phụ (còn gọi là dấu nhấn trọng âm). Sự xuất hiện của các dấu phụ trong hệ thống chữ viết giúp người học chuẩn chỉnh phát âm tiếng Việt, từ đó mà hệ thống này trở thành hệ thống chữ viết hữu dụng nhất trong việc viết phiên âm tiếng Việt. Sự đơn giản hoá trong cách đọc và viết này của hệ thống chữ Quốc ngữ đã góp phần giúp nó được sử dụng phổ biến hơn so với chữ Hán.

 

 A New Tool for National Unity

Chữ Quốc ngữ đoàn kết dân tộc, thống nhất đất nước

 

 By the early 20th century, the spread of Quốc Ngữ became a symbol of modernity and national identity. During Vietnam’s struggles for independence from French colonial rule, the alphabet became part of the effort to promote literacy and unity. After independence, the Vietnamese government continued to promote Quốc Ngữ as the standard script, eventually phasing out the use of Chinese characters in education and official documents.

 

 Đến đầu thế kỷ 20, sự phổ biến của chữ Quốc ngữ trở thành biểu tượng của sự hiện đại và bản sắc dân tộc quốc gia. Trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc của Việt Nam khỏi ách thống trị của thực dân Pháp, bảng chữ cái này đã có vai trò quan trọng trong nỗ lực thúc đẩy xóa mù chữ và thống nhất dân tộc Việt Nam. Kể cả sau độc lập, chính phủ Việt Nam tiếp tục phổ biến, thúc đẩy chữ Quốc ngữ thành hệ thống chữ viết chuẩn, loại bỏ các yếu tố chữ Hán khỏi chương trình giáo dục và các văn bản, tài liệu chính thức.

 

 Vietnam’s adoption of the Latin alphabet was a gradual process influenced by a mix of practical, religious, and political factors. Its simplicity, adaptability to Vietnamese phonetics, and eventual association with national identity all contributed to its widespread acceptance. Today, Quốc Ngữ is an integral part of Vietnam’s cultural and educational system, symbolizing both a break from its past and an embrace of the modern world.

 

 Quá trình tiếp nhận bảng chữ cái La-tinh ở Việt Nam là cả một quá trình lịch sử dài, chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố thực tiễn, tôn giáo và chính trị. Tính đơn giản, khả năng thích ứng nhanh với ngữ âm tiếng Việt, và cuối cùng là mối liên kết với bản sắc dân tộc Việt, tất cả yếu tố trên đã góp phần vào sự tiếp nhận rộng rãi của chữ Quốc ngữ. Ngày nay chữ Quốc ngữ đã trở thành một phần quan trọng không thể thiếu trong hệ thống văn hoá và giáo dục Việt Nam, bởi nó tượng trưng cho sự buông bỏ, vượt qua quá khứ, cũng như tiến đến và tiếp nhận thế giới hiện đại.

Nguồn: vietcetera

Thong ke