Top Challenges Interpreters Face Every Day

Những thách thức mà phiên dịch viên phải đối mặt hàng ngày

Interpreting is one of the main components of language services, and there are many challenges interpreters face to promote understanding and facilitate communication. Linguistic and cultural challenges abound, whatever type of project.

Phiên dịch là một trong những thành phần chính của dịch vụ ngôn ngữ. Công việc này đặt ra muôn vàn thử thách đối với các phiên dịch viên với sứ mệnh nâng cao hiểu biết và hỗ trợ trong giao tiếp. Công việc phiên dịch đầy rẫy những thách thức về cả ngôn ngữ lẫn văn hóa ở bất cứ lĩnh vực nào.

Despite being similar to translation, in that they both deal with transposing a source language to a target language, interpreting is more complex than translation.

Giống như biên dịch, nhiệm vụ của phiên dịch viên là chuyển từ ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ đích. Thế nhưng, công việc của họ lại phức tạp hơn so với biên dịch.

There are more challenges interpreters face every time they are on the job. Most of these challenges not only affect new interpreters, but even highly seasoned professionals.

Phiên dịch viên luôn luôn phải đối mặt với vô vàn thử thách trong công việc. Đa số các thách thức đó làm khó không chỉ các phiên dịch viên chân ướt chân ráo vào nghề mà thậm chí là cả những phiên dịch viên thâm niên đã dày dặn kinh nghiệm.

1. Difficulty Hearing the Speaker

1. Diễn giả nói khó nghe

This is one of the biggest challenges interpreters face and the situation can have two origins. One is that the audio equipment is malfunctioning. The other reason could be a problem with the individual speaker.

Đây là thách thức lớn nhất mà phiên dịch viên gặp phải. Những tình huống kiểu này thường bắt nguồn từ hai lý do. Một là thiết bị âm thanh bị trục trặc, hai là gặp vấn đề từ phía diễn giả.

This is particularly true when doing consecutive, simultaneous, or face-to-face interpreting. Sometimes, it is unavoidable that the audio equipment the speaker is using suddenly fails, or, the speaker might speak too softly for the interpreter to hear.

Điều này đặc biệt đúng khi dịch đuổi, dịch song song và dịch trực tiếp. Đôi khi, phiên dịch viên không thể tránh khỏi một số tình huống hi hữu như thiết bị âm thanh diễn giả sử dụng bị hỏng hoặc diễn giả nói quá nhỏ khiến phiên dịch không thể nghe rõ.

Various circumstances could occur during a job, increasing the challenges interpreters face, where they find it difficult to hear the speaker. It could be traced to bad interpreting equipment, a deficient sound system, the ineptitude of the technician, or a bad location of the interpreters’ booth.

Rất nhiều tình huống hi hữu khác nhau có thể xảy ra trong khi tác nghiệp khiến phiên dịch viên gặp càng nhiều những thử thách và cản trở họ trong quá trình nghe hiểu. Điều này có thể do thiết bị  kém, hệ thống âm thanh không đảm bảo, sơ suất của đội ngũ kỹ thuật hoặc do vị trí phòng cabin không hợp lý.

Still another of the challenges interpreters face is when the speaker speaks too fast, which does not give enough time for the interpreter to comprehend and translate the sentences into another language. Conference speakers who are not well versed in public speaking could also give interpreters a challenging time on the job.

Một thách thức khác mà các phiên dịch viên thường gặp phải là diễn giả nói quá nhanh khiến phiên dịch viên không kịp hiểu để dịch sang ngôn ngữ khác. Diễn giả thiếu kĩ năng thuyết trình trước đám đông cũng là một thử thách đối với phiên dịch viên.

Moreover, another of the challenges interpreters face is caused by the speaker. For instance, the speaker leaves a fixed wired microphone and begins to walk around the stage to speak directly to the attendees.

Ngoài ra, diễn giả cũng là yếu tố gây khó dễ cho phiên dịch viên. Ví dụ, họ không sử dụng micro đã được cố định sẵn mà lại đi quanh sân khấu để giao lưu trực tiếp với khán giả.

At times, when holding a handheld microphone, the speaker points it at a different direction away from the mouth, making it impossible for the interpreter to hear what’s being said.

Đôi khi diễn giả sử dụng micro cầm tay nhưng lại không hướng micro vào miệng, khiến phiên dịch viên không thể nghe được họ đang nói gì.

A poorly placed lapel microphone, or one that is hindered by clothing can muffle the sound, making it difficult to clearly hear what’s being said. Sometimes the speaker also fidgets and ruffles the microphone with his/her hand, distorting the sound and worsening the challenges interpreters face.

Hay khi diễn giả đặt micro cài ve áo ở vị trí xấu hoặc khiến micro bị quần áo che lấp, điều đó có thể khiến âm thanh bị nghẹt tiếng. Thỉnh thoảng diễn giả cử động liên tục, khiến tay của họ liên tục chạm vào mic làm âm thanh bị gián đoạn và nhiễu tiếng. Điều đó như đổ thêm dầu vào lửa vậy.

It can also happen during court interpreting, when the speaker cannot hear, or understand the plaintiff, witness, judge or attorney. It could be a case of the person speaking too softly or not speaking directly to the microphone.

Điều này cũng có thể diễn ra trong những buổi phiên dịch phiên tòa, người nói không nghe rõ hoặc không hiểu được lời phía nguyên đơn, nhân chứng, tòa án hay luật sư bào chữa nói. Những tình huống như vậy là do người nói nói quá bé, hoặc nói không hướng vào micro.

When interpreters do simultaneous or consecutive interpreting, it is important for them to clearly hear what is being said. They cannot interpret words and sentences that they cannot hear.

Khi dịch song song hay dịch đuổi, việc nghe rõ lời diễn giả nói là điều vô cùng quan trọng. Một phiên dịch viên không thể nào dịch những từ hay câu mà họ nghe không rõ.

2. Knowledge of Local Culture

2. Vốn kiến thức về nền văn hóa bản địa

Being an interpreter is very demanding. Aside from a high level of proficiency in the source and target languages, another of the challenges interpreters face is that they must be highly knowledgeable of the culture of different countries.

Công việc phiên dịch thường đòi hỏi rất khắt khe. Bên cạnh việc thông thạo hai ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích, thử thách đặt ra với các phiên dịch viên là phải có kiến thức văn hóa sâu rộng về nhiều đất nước khác nhau.

Even if one is a native speaker of Spanish, for example, the interpreter has to know the differences in how Spanish is spoken by people from different regions. Speakers will often use local idioms, slang and jargon when they speak, so it is very important for an interpreter to know that.

Ví dụ, ngay cả khi là người gốc Tây Ban Nha, phiên dịch viên cũng phải biết mọi người nói tiếng Tây Ban Nha khác nhau như thế nào ở những vùng miền khác nhau. Khi nói, diễn giả thường dùng các tục ngữ, tiếng lóng và biệt ngữ địa phương, nên điều này rất quan trọng.

Cultural awareness is another of the many challenges interpreters face. They will not be able to consult dictionaries and other references. When interpreting, an interpreter listens to the speaker, analyze the message and reconstruct it in the target language immediately.

Am hiểu văn hóa cũng là một thách thức đối với phiên dịch viên. Họ không thể tra cứu từ điển hoặc tham khảo các tài liệu khác. Khi dịch, phiên dịch viên cần nghe diễn giả nói, phân tích thông điệp và diễn giải thông điệp ngay lập tức sang ngôn ngữ đích.

Interpreters rely not only in their excellent language proficiency but also in their vast knowledge of the different cultures, the cultural connotations of the words spoken, and how the language is expressed in a different culture.

Phiên dịch viên không chỉ dựa vào sự am hiểu xuất sắc về ngôn ngữ của mình mà còn phải dựa trên vốn văn hóa sâu rộng của họ về nhiều nền văn hóa, các nội hàm về văn hóa và cách biểu đạt ngôn ngữ trong các nền văn hóa khác nhau.

For example, in China, a host usually tells the guests to bear with the poorly prepared dishes. This is a local expression indicating that the host is welcoming the guests and showing an act of modesty.

Ví dụ như ở Trung Quốc, chủ nhà thường bảo khách chịu khó dùng những món ăn xuềnh xoàng. Theo văn hóa địa phương, đây là cách thể hiện sự hiếu khách và khiêm tốn của chủ nhà. 

Although the job of the interpreter is to deliver any phrase, word or sentence in the target language accurately, in this case, it needs to be done differently. The interpreter must not interpret what the host said literally. But idioms are challenges interpreters face, as they must say convey the meaning in a way that makes sense in the target language.

Mặc dù mục đích của phiên dịch là chuyển ngữ từng từ, cụm từ và câu sang ngôn ngữ đích một cách chính xác, nhưng trong một số trường hợp, PDV cần phải linh hoạt sao cho phù hợp. Họ không nhất thiết phải dịch bám sát từng lời của diễn giả. Thành ngữ vẫn luôn làm khó các PDV, bởi họ phải truyền tải ý nghĩa theo cách dễ hiểu nhất trong ngôn ngữ đích.

Interpreters act as a bridge for intercultural communications. They have to deliver the source language in the tone of voice that reflects how it normally sounds in the target language.

Phiên dịch viên đóng vai trò là cầu nối trong giao tiếp đa văn hóa. Họ phải truyền tải ngôn ngữ nguồn theo sắc thái giọng điệu giống cách người ta thường dùng trong ngôn ngữ đích.

It is challenging, but interpreters must be quite flexible yet quick in making decisions. Interpreting work encounters many unpredictable situations and it is the job of an interpreter to deliver what’s spoken accurately, in the speed required and in an appropriate manner.

Tuy công việc này rất thử thách nhưng phiên dịch viên cũng cần phải khá linh hoạt và nhanh chóng đưa ra quyết định. Việc phiên dịch sẽ gặp phải nhiều tình huống khó lường, đòi hỏi truyền tải ngôn ngữ một cách chính xác với tốc độ bắt buộc và phù hợp với bối cảnh.

3. Lack of Prep Materials

3. Thiếu tài liệu chuẩn bị

Experienced professional interpreters normally go over conference materials a day or two ahead of schedule. It is to prepare themselves for what will be discussed or tackled during the meetings. Doing so removes some of the stresses that are traditionally part of the job.

Các phiên dịch viên dày dặn kinh nghiệm thường ôn lại các tài liệu một hoặc hai ngày trước khi hội nghị diễn ra để nắm được nội dung được thảo luận và những tình huống có thể diễn ra. Làm như vậy sẽ giúp loại bỏ áp lực vốn đã là một phần của công việc phiên dịch.

It will be a challenge for interpreters when they receive no or very little briefing about the conference and the speakers. One of the greatest challenges interpreters face is going into a situation ill-prepared.

Phiên dịch sẽ là một thử thách nếu PDV không nhận được hoặc nhận được rất ít thông tin về hội nghị và diễn giả. Một trong những trở ngại lớn nhất đối với PDV là rơi vào tình huống chưa có sự chuẩn bị tốt.

Prep materials coming from the conference hosts allow the interpreters to get familiar with the topics to be presented or discussed, the terminology to be used and the background information about the speakers. It gives them time to do extra research if necessary to fully prepare for the scheduled work.

Các tài liệu chuẩn bị do đơn vị tổ chức hội nghị cung cấp cho phép các phiên dịch viên làm quen với chủ đề được trình bày hoặc thảo luận, các thuật ngữ được sử dụng và thông tin cơ bản về các diễn giả. Như vậy, PDV sẽ có thời gian nghiên cứu thêm nếu cần thiết để chuẩn bị tốt nhất cho công việc theo dự kiến. 

Preparation matters in enabling interpreters to take on the job with higher confidence level. Thus, it is important for interpreters to ask some basic questions, prior to the acceptance of the job:

Việc chuẩn bị này sẽ hỗ trợ PDV hoàn thành công việc với mức độ tự tin cao nhất. Do đó,  PDV cần chú ý một số câu hỏi cơ bản sau trước khi nhận hợp tác dịch:

- Subject matter and nature of the meeting

- Venue and date

- Technical conditions (equipment, visibility and interpretation booths)

- Language regime and source and target languages

- Availability of texts and documents

- Interpreting mode

- Team leader, booth mates, team members

- Chủ đề và tính chất cuộc họp

- Thời gian và địa điểm

- Các điều kiện kỹ thuật (trang thiết bị, khả năng nhìn và buồng dịch cabin)

- Ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích

- Các văn bản và tài liệu có sẵn

- Hình thức phiên dịch

- Trưởng nhóm dịch, đồng nghiệp dịch cabin, và các thành viên trong nhóm dịch.

4. Challenges Interpreters Face with Humor, Sarcasm and Jokes

4. Khó khăn với những câu nói đùa hoặc châm biếm

So many things can be said about this situation, which can be one of the most difficult challenges interpreters face. It is not easy to interpret humor, sarcasm or jokes, again because this is a cultural thing.

Có rất nhiều điều để nói trong những tình huống như thế này, bởi đây được coi là một trong những thách thức lớn nhất với PDV. Việc dịch những câu nói hài hước, lời lẽ mỉa mai hay những trò đùa chưa bao giờ là dễ, bởi tất cả đều phụ thuộc vào yếu tố văn hóa.

It is difficult to translate a joke into another language as it may lose its meaning or it may prove offensive. In some cases interpreters receive briefings or prep materials, which is quite helpful.

Dịch một câu nói đùa sang ngôn ngữ khác rất khó vì nó có thể bị mất đi ý nghĩa gốc hoặc có thể mang tính xúc phạm, công kích. Trong một số trường hợp, PDV sẽ được nhận mô tả vắn tắt hoặc các tài liệu chuẩn bị, và điều này khá hữu ích.

The success in the interpretation is likewise dependent on how well the interpreter understands the purpose of the humorous line or the joke. It gets more difficult if there is liberal use of sarcasm, jokes and humor in the course of the meeting or conversation.

Phiên dịch thành công hay không cũng phụ thuộc vào việc hiểu được ý đồ của người nói khi đưa ra những câu nói hài hước. Việc dịch chúng lại càng khó khăn hơn nếu diễn giả sử dụng những lời lẽ mỉa mai, bông đùa hay hài hước một cách tự do trong các cuộc họp hay các buổi đối thoại.

Keeping the message’s integrity intact while interpreting a joke or humorous line accurately takes a toll even on the most experienced interpreter and is among the major challenges interpreters face.

Việc dịch như thế nào sao cho giữ nguyên hàm ý câu nói đùa hay hài hước mà phải đảm bảo dịch thật chính xác làm khó ngay cả những phiên dịch viên có thâm niên trong nghề. Đây cũng là một trong số những thách thức lớn mà PDV gặp phải.

It is surmountable when interpreters utilize their years of training and experience. But it could still be a daunting task. In some cases, the interpreter needs to understand the social side of the humor.

Điều này có thể khắc phục được nếu PDV tận dụng tối đa kinh nghiệm nhiều năm được đào tạo và trải nghiệm. Tuy nhiên đây vẫn có thể là một công việc vô cùng nặng nhọc. Trong một số trường hợp, họ phải hiểu cả hàm ý xã hội đằng sau những câu nói hài hước đó.

Research could be very helpful, if the interpreter has advance notice of what the speaker/s intend to discuss, as some jokes or humorous lines are definitely local.

Việc nghiên cứu cũng giúp ích rất nhiều trong những tình huống như thế này khi PDV đã để ý trước những gì diễn giả định nói, bởi một vài câu nói bông đùa xuất phát từ nền văn hóa địa phương của họ.

In the presence of foreigners who have no idea of the things or persons the speaker will be referring to, the interpreter might have to provide background information on the political and social implications of the jokes, humorous lines and impersonations. These are some of the things that an interpreter must include in his or her ”interpreter’s notes.”

Nếu những người nước ngoài có mặt ở đó không hay biết về sự việc hay người mà diễn giả đang muốn nói đến, PDV có lẽ sẽ phải cung cấp thêm thông tin về bối cảnh xã hội và chính trị của những câu nói đùa hay khi diễn giả thủ vai một ai đó. Đó là một vài trong số những điều mà một PDV phải ghi nhớ trong chiếc “sổ dịch” của mình.

You can surmise the challenges interpreters face when they are called upon to interpret humor. As most people know, humor is almost untranslatable.

Bạn có thể mường tượng được những khó khăn mà PDV gặp phải khi bị yêu cầu dịch lại cái khiếu hài hước của diễn giả. Ai cũng biết là chẳng người nào dịch đúng được 100% những câu nói đùa cả.

You might have even heard that “humor does not travel well” from other interpreters. Even humor in written texts could get lost in translation. In this context, we can say that translators have more time to digest the humorous line and find the best way to transpose it into another language.

Có lẽ bạn cũng từng nghe câu nói “sự hài hước làm sao mà đi xa được” từ những PDV khác. Thậm chí, khướu hài hước còn bị dịch lạc ý trong các văn bản viết. Trong trường hợp đó, biên dịch viên cần thời gian nghiền ngẫm ý nghĩa câu nói đó và tìm ra cách tốt nhất để chuyển ngữ nó.

This is not a luxury that interpreters have. Time is very important to them. Moreover, what are culturally acceptable jokes in one culture might not be accepted kindly (and humorously) in another culture.

Tuy nhiên, PDV lại không có cái đặc quyền ấy. Thời gian là báu vật với họ. Hơn nữa, một lời nói đùa có thể chấp nhận được ở nền văn hóa này nhưng lại không được chấp nhận (và theo một cách hài hước) ở nền văn hóa khác.

In some cases, interpreters should know how to improvise in order to deliver the joke. Or the interpreter can just let the joke slide and briefly tell the audience what has been said; as there will be times that there is no need to translate the joke. Being tactful is also an essential trait that a professional should exercise in such situations, as this will help overcome these daily challenges interpreters face.

Trong một vài trường hợp, PDV nên biết cách ứng biến để chuyển ngữ lời đùa. Hoặc PDV có thể bỏ qua câu nói đùa đó và tóm tắt lại ý mà diễn giả vừa nói, vì nhiều khi cũng không cần thiết phải dịch những lời nói đùa đó. Khéo léo, tế nhị cũng là một tố chất cần thiết mà một PDV chuyên nghiệp cần luyện tập trong những tình huống như thế, bởi điều này sẽ giúp PDV vượt qua những trở ngại họ phải đối mặt hàng ngày. 

It’s definite that there are many challenges interpreters face every day while on the job. It will help if the interpreter prepares fully for the task ahead. It is all right to ask questions about the technical facilities.

Một điều chắc chắn là PDV luôn phải đối mặt với rất nhiều thách thức trong công việc. Việc chuẩn bị đầy đủ sẽ có ích cho PDV. Vì thế, họ có thể hỏi về cả điều kiện trang thiết bị.

It is important to get prep materials, especially if the meeting will include discussions using technical and complex vocabulary. If possible, request to meet with the speakers beforehand.

If you’re in need of interpreting services, always see to it that you work with an interpretation company that has well-rounded interpreters with years of experience behind them.

Việc có những tài liệu chuẩn bị trước là điều rất quan trọng, đặc biệt nếu cuộc họp đó gồm các buổi thảo luận dùng những thuật ngữ chuyên ngành phức tạp. Nếu có thể thì bạn hãy yêu cầu gặp trước diễn giả.

Hoặc nếu cần các dịch vụ về phiên dịch, bạn nên tìm hiểu kỹ và chọn công ty có đội ngũ PDV am hiểu rộng với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề.

The task is difficult and very demanding, but when you work with professionals, you know that at least a major part of your conference’s success is already assured.

Làm phiên dịch viên rất khó và đòi hỏi rất khắt khe. Nhưng nếu được đồng hành với những PDV chuyên nghiệp, ít ra bạn sẽ hiểu được rằng chính họ là người nắm trong tay thành công của các buổi hội thảo.