Đối với mỗi biên dịch viên, kể cả những “cây cổ thụ” hay những newbie trong ngành cũng chưa chắc đã nắm hết được những năng lực cốt lõi của một biên dịch viên. Vậy nên, trong bài viết này, Sao Khuê sẽ chỉ ra cho bạn top 7 năng lực cốt lõi của biên dịch viên mà dịch giả nào cũng nên biết nhé!

1. Vốn kiến thức ngôn ngữ tốt

Năng lực cốt lõi đầu tiên của một biên dịch viên chính là nắm thật chắc kiến thức về ngôn ngữ. Bạn không thể dịch một nội dung nào đó khi mà bản thân còn chẳng hiểu nó có nghĩa gì. Nếu không hiểu đầy đủ ý nghĩa của văn bản thì rất có thể sẽ truyền đạt sai và đưa ra một bản dịch không hoàn toàn chính xác.

Vì vậy, một biên dịch viên giỏi cần phải hiểu được trọn vẹn ý nghĩa của văn bản nguồn bao gồm tất cả các sắc thái ẩn dụ bao hàm trong đó. Và để hiểu được tới mức đó, bạn cần sở hữu vốn kiến thức thật tốt không chỉ về ngôn ngữ nguồn mà còn cả ngôn ngữ đích. 

Vậy làm thế nào để sở hữu vốn kiến thức thật tốt về ngôn ngữ?

• Tham gia các khóa học để nâng cao trình độ ngôn ngữ của mình

• Đọc thật nhiều để nâng cao vốn từ

• Hãy xem thật nhiều các chương trình, tài liệu bằng cả hai ngôn ngữ bạn đang học và sử dụng

• Ngôn ngữ liên tục thay đổi, vì vậy việc trau dồi ngôn ngữ là một quá trình liên tục, không phải là một đích đến để bạn có thể dừng lại và nghỉ ngơi khi đã chạm tới

2. Kỹ năng viết xuất sắc 

Sau khi nắm một vốn từ thật chắc, để trở thành một biên dịch viên giỏi, bạn còn phải biết cách dùng từ và có khả năng viết lách tinh tế. Bạn sẽ phải sử dụng kỹ năng viết này với nhiều loại văn bản khác nhau: từ quảng cáo, tiếp thị, hành chính/pháp lý tới những văn bản đời thường, kỹ thuật, v.v. Đây là một kỹ năng bạn có thể trau dồi và cải thiện thông qua những trải nghiệm và áp dụng thực tế vì thế đừng vội chùn bước khi khả năng viết của bạn không được tốt từ đầu.

Làm thế nào để nâng cao kỹ năng viết trong biên dịch?

• Tham gia các khóa học kỹ năng viết 

• Tìm một bạn đồng hành để xem cách họ dịch cũng như cách họ sử dụng từ ngữ và diễn đạt. Thêm vào đó, cả hai còn có thể nhận xét và chỉnh sửa bản dịch cho nhau.

• Đọc to bản dịch để xem còn chỗ diễn đạt không tự nhiên nào không và dành thời gian chỉnh sửa, đánh bóng ngôn từ của mình

• Ghi chép lại những cách diễn đạt mà bạn bắt gặp và thấy lôi cuốn, từ đó có thể áp dụng cho những bản dịch của mình 

3. Kiến thức văn hóa chuyên sâu

Biên dịch viên giỏi là những người hiểu biết sâu sắc về văn hóa của cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích. Đó là những kiến ​​thức văn hóa chung như hệ thống giá trị và cách con người của nền văn hóa đó nhìn nhận về thế giới. Việc trang bị cho mình kiến ​​thức về văn hóa giúp bạn nắm được ý nghĩa hoặc hàm ý của văn bản bạn đang dịch. Việc hiểu được sự khác biệt giữa văn hóa ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích sẽ giúp bạn xác định được những đoạn dịch không phù hợp và xử lý được các tình huống văn hóa nhạy cảm khi biên dịch.

Làm thế nào để mở rộng kiến ​​thức văn hóa?

• Chủ động tìm tòi, khám phá những nét đặc trưng trong văn hóa ở cả ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích 

• Tiếp xúc với các phương tiện truyền thông ở cả 2 loại ngôn ngữ

• Nghiên cứu các khía cạnh của nền văn hóa mà cá nhân bạn chưa từng trải nghiệm trước đây

• Kết bạn, trò chuyện với nhiều bạn bè quốc tế để có thể tiếp cận với nền văn hóa khác một cách tự nhiên

4. Kỹ năng tra cứu

Một dịch giả luôn phải tra cứu mọi thứ từ kiến thức nền, tin tức đến cách diễn đạt, ý nghĩa, từ vựng, thuật ngữ. Vì vậy, kỹ năng tra cứu cũng đặc biệt quan trọng đối với một biên dịch viên giỏi.

Cách cải thiện kỹ năng tra cứu khi dịch

• Tìm hiểu các thủ thuật để lọc kết quả tìm kiếm trên Google nhanh chóng

• Học hỏi từ những người xung quanh về cách họ tìm kiếm và tra cứu hiệu quả

• Tìm và đánh dấu các nguồn tham khảo hữu ích nhất 

• Đặt câu hỏi trên các diễn đàn dịch thuật về lĩnh vực mà bạn chưa từng tiếp xúc 

5. Quy trình dịch và hiệu đính bản dịch tốt 

Công việc dịch thuật là một thử thách về trí tuệ nơi mà dịch giả rất dễ bỏ sót các lỗi sai nhỏ nhặt. Vì thế trong quá trình dịch, biên dịch viên luôn phải cẩn thận kiểm tra lại mỗi câu sau khi dịch và hiệu đính lại văn bản nhiều lần sau khi hoàn thành.

Cách cải thiện quy trình dịch thuật của bạn

• Tham gia một khóa đào tạo dịch thuật như đào tạo về biên dịch, giảng viên sẽ cung cấp cho bạn một quy trình dịch thuật hợp lý

• Hãy kỷ luật! Đừng dịch một cách vội vàng, đừng để bản thân bị cám dỗ mà làm tắt các bước

• Luyện tập dịch cùng bạn bè trong ngành và đánh giá bản dịch cho nhau

6. Khả năng đánh giá bản dịch tốt

Một dịch giả giỏi sẽ luôn đưa ra các quyết định nhất quán xuyên suốt các bản dịch của mình về việc sử dụng từ vựng và cấu trúc nào, khi nào thì nên dịch bám sát hay dịch thoát ý, cần tra cứu những gì và tra cứu ở mức độ nào là đủ, v.v.

Cách cải thiện khả năng đánh giá bản dịch của bạn

• Chọn một khóa học biên dịch cung cấp thật nhiều bài thực hành với những phản hồi, nhận xét mang tính xây dựng từ người hướng dẫn (Bạn có thể tham khảo khóa học Biên dịch tổng hợp tại Sao Khuê)

• Tự nhận xét bản dịch của mình bằng cách xem lại các bản dịch trước đó và xem bạn có thể cải thiện chúng như thế nào, bản dịch trước đó còn thiếu sót gì mà bản dịch này có thể cải thiện

• Hãy luyện tập dịch nhiều và học hỏi từ bản dịch của những tiền bối trong nghề. Đọc báo song ngữ hoặc sách song ngữ cũng là một cách để học hỏi kỹ năng dịch của các biên dịch viên khác.

7. Kỹ năng sử dụng máy tính và các công cụ hỗ trợ dịch thuật CAT

Ngoài việc sử dụng thành thạo các ứng dụng tin học văn phòng phổ biến như Word, Excel, PowerPoint, một biên dịch viên chuyên nghiệp cũng cần thông thạo các phần mềm hỗ trợ dịch thuật như Trados, Trello, memoQ, v.v… để có thể nâng cao năng lực và chất lượng bản dịch của mình.

Cách để cải thiện kỹ năng sử dụng máy tính và CAT tools

• Hiện nay có rất nhiều video hướng dẫn free trên youtube, google. Bạn có thể tận dụng nguồn này để tự học hỏi

• Học hỏi từ bạn bè, người quen xung quanh

• Tham gia khóa học sử dụng công cụ hỗ trợ dịch thuật như Trados

Sắp tới, Học viện Tài năng Sao Khuê sẽ khai giảng khóa học Biên dịch tổng hợp với sự dẫn dắt của giảng viên vô cùng tâm huyết, với nhiều năm kinh nghiệm trong nghề sẽ đưa ra những nhận xét vô cùng chi tiết giúp bạn cải thiện đáng kể khả năng của mình. Nếu bạn muốn nâng cao năng lực dịch thuật của mình cũng như nhanh chóng chạm tới đỉnh cao nghề dịch thì còn chần chừ gì mà không nhanh tay đăng ký ngay TẠI ĐÂY để có cơ hội được gặp gỡ người thầy dày dặn kinh nghiệm này nhỉ?

Với gần 7 năm hoạt động trong ngành đào tạo biên phiên dịch cùng đội ngũ giảng viên đều là phiên dịch cấp cao, có 15 - 25 năm kinh nghiệm thực tế, Học viện Tài năng Sao Khuê chắc chắn sẽ giúp bạn tiến nhanh hơn đến ước mơ của mình.