Với sự phát triển của ngành công nghiệp dịch thuật và biên dịch, biên dịch viên phải tự ý thức nâng cao chất lượng dịch vụ và liên tục mài giũa nâng cao kỹ năng chuyên ngành để tỏa sáng và dành thế cạnh tranh trong lĩnh vực này.

Nhằm bổ sung thêm các kỹ năng giúp cung cấp kiến thức và nâng cao năng lực nghiệp vụ trong việc biên dịch báo chí, nối tiếp phần 1 bài viết này sẽ tiếp tục chỉ ra 5 lỗi sai điển hình còn lại khi biên dịch báo chí.

6. Đảo lộn cấu trúc câu

Không tuân thủ cấu trúc câu và thứ tự từ ngữ của ngôn ngữ đích, dẫn đến câu văn lủng củng hoặc khó hiểu, có thể gây hiểu lầm cho người đọc.

Khi xảy ra các lỗi này, ngữ pháp, cấu trúc câu và thứ tự từ ngữ trong bản dịch có thể không tương thích hoặc không tuân thủ với ngôn ngữ và cấu trúc câu của văn bản gốc.

Ví dụ:

Nếu một câu trong văn bản gốc có cấu trúc phức tạp nhưng lại được dịch thành câu đơn giản và ngắn gọn, người đọc có thể không hiểu rõ ý nghĩa ban đầu của câu.

Ngoài ra, thứ tự từ ngữ bị thay đổi trong quá trình dịch cũng có thể làm cho câu văn không còn trôi chảy và gãy gọn.

Giải pháp:

• Tập trung vào việc diễn đạt ý nghĩa của câu văn thật sát với ngữ cảnh của văn bản gốc. 

• Tuân thủ cấu trúc câu và thứ tự từ ngữ của ngôn ngữ đích, đồng thời truyền tải đúng ý nghĩa và chủ ý của tác giả trong bản dịch. 

Sự chu đáo và cầu toàn trong việc dịch từ cách câu sẽ giúp tạo ra bản dịch báo chí trôi chảy và dễ hiểu, đảm bảo người đọc nhận được thông tin chính xác và rõ ràng từ bài viết.

7. Không điều chỉnh theo văn hóa và ngữ cảnh

Không điều chỉnh bản dịch phù hợp với văn hóa và ngữ cảnh của độc giả trong quốc gia đích có thể ảnh hưởng đến hiệu quả trao truyền thông tin - như việc hiểu lầm hoặc sai lệch ý nghĩa gốc, gây hiểu lầm hoặc tranh cãi không đáng có trong độc giả. 

Điều này có thể biểu hiện ở việc: cách thức truyền tải, lựa chọn từ ngữ chưa/không phù hợp với thị hiếu, văn hoá và ngữ cảnh của người dân ở quốc gia đích. 

Ví dụ:

Một cụm từ hay thành ngữ của một vùng địa lý trong ngôn ngữ gốc có thể không phù hợp hoặc bị hiểu sai trong văn bản dịch, khiến độc giả không thể hiểu được ý nghĩa thực sự của cụm từ đó.

Tương tự, một văn hóa hay phong tục tập quán cụ thể trong ngôn ngữ gốc có thể không được hiểu rõ hoặc bị bỏ qua trong quá trình dịch có thể dẫn đến việc thông tin bị mất đi tính chính xác và đầy đủ.

Giải pháp:

• Nắm vững văn hóa và ngữ cảnh của quốc gia đích, cũng như hiểu rõ đối tượng độc giả mà bản dịch hướng đến.

• Hãy điều chỉnh ngôn ngữ và cách hành văn phù hợp với đối tượng độc giả đích, đồng thời đảm bảo tính chính xác và tương thích của thông tin trong bản dịch. 

Sự nhạy cảm và tôn trọng đối với văn hóa và ngữ cảnh sẽ giúp tạo ra bản dịch báo chí hiệu quả và đáng tin cậy, giữ vững tầm quan trọng và sự tương tác tích cực với độc giả trong quốc gia đích.

8. Dịch không trung thực 

Thay đổi ý nghĩa của bản gốc để phù hợp với quan điểm hoặc mục đích riêng của người dịch, dẫn đến việc thông tin bị biến đổi và mất tính trung thực.

Đây là một trong những vấn đề nghiêm trọng và có thể làm mất đi tính đáng tin cậy của bản dịch. 

Ví dụ:

Nếu một bài viết báo chí nêu ra các thông tin thất thiệt về một sự kiện, nhưng được dịch một cách sai trái để tạo ấn tượng tích cực về sự kiện đó, sẽ được coi là đã mắc phải lỗi không trung thực.

Đơn cử như hành động tự ý thêm vào các ý nghĩa hoặc chi tiết không có trong văn bản gốc với dụng ý tạo sự hấp dẫn hoặc thu hút sự chú ý của độc giả, cũng được đánh vào lỗi không trung thực.

Giải pháp:

• Cần phải nghiêm ngặt giữ tính trung thực và chính xác trong việc diễn đạt thông tin từ văn bản gốc sang ngôn ngữ đích.

• Tuyệt đối không nên thay đổi ý nghĩa hoặc thêm vào thông tin không có trong văn bản gốc chỉ vì mục đích riêng hoặc theo cảm xúc cá nhân.

Tôn trọng tính trung thực và đáng tin cậy của thông tin trong bản dịch sẽ giúp duy trì uy tín và sự tín nhiệm của ngành dịch thuật báo chí.

9. Sử dụng quá nhiều từ ngoại lai

Dùng quá nhiều từ nước ngoài trong bản dịch khi có thể sử dụng từ tương đương trong tiếng Việt.

Việc lạm dụng tiếng nước ngoài quá nhiều có thể làm cho văn bản trở nên khó hiểu và không thân thiện với độc giả, gây rối và khó khăn cho người đọc trong việc hiểu rõ ý nghĩa của bài viết.

Ví dụ:

Sử dụng quá nhiều từ ngoại lai như "hashtag," "startup," "selfie," "online,"... trong bản dịch tiếng Việt sẽ tạo rào cản cho người đọc trong việc hiểu ý nghĩa chính xác của những từ này.

Giải pháp: 

• Khéo léo cân nhắc và tùy chỉnh việc sử dụng từ ngoại lai sao cho phù hợp với ngôn ngữ và văn hóa của người đọc đích. 

• Trong một số trường hợp, việc chuyển đổi từ ngoại lai thành từ tiếng Việt hoặc sử dụng từ tương đương trong ngôn ngữ đích có thể giúp bài viết trở nên dễ hiểu hơn và thu hút được sự chú ý của độc giả. 

Hãy đảm bảo sự trong sáng và tôn trọng ngôn ngữ đích, tránh lạm dụng từ ngoại lai sẽ giúp tạo ra bản dịch báo chí thân thiện, dễ đọc và tiếp cận hơn cho công chúng.

10. Thiếu kiểm tra và sửa lỗi

Không chịu khó kiểm tra và sửa lỗi kỹ càng sau khi hoàn thành bản dịch, làm xuất hiện nhiều sai sót về ngôn từ, ngữ pháp, chính tả và cấu trúc câu xuất hiện trong bản dịch và gây ảnh hưởng đến hiệu quả và uy tín của công việc dịch thuật báo chí.

Ví dụ:

Việc dịch thiếu chính tả trong từng từ hoặc viết sai ngữ pháp có thể gây hiểu lầm hoặc làm mất đi tính chuyên nghiệp của bản dịch. 

Ngoài ra, việc xem nhẹ bước kiểm tra và sửa lỗi có thể dẫn đến việc lỡ sót các vấn đề về thông tin hoặc sai lệch trong diễn đạt ý.

Giải pháp:

• Hãy tập thói quen dành thời gian để kiểm tra và sửa lỗi kỹ lưỡng sau khi hoàn thành bản dịch. 

• Tận dụng các công cụ kiểm tra chính tả, ngữ pháp và cấu trúc câu có sẵn để hỗ trợ hiệu đính lại bản dịch. 

• Cẩn trọng đọc lại toàn bộ văn bản một lần nữa để tìm và sửa những lỗi khó nhận ra trong lần đầu tiên. 

Sự cầu toàn và chỉn chu trong việc kiểm tra và sửa lỗi sẽ giúp cải thiện tính chính xác và nâng cao chất lượng bản dịch báo chí, tạo ra một bản dịch đáng tin cậy và chuyên nghiệp.

Lời kết

Với những kiến thức hữu ích và gợi ý thực tiễn, mong rằng bài viết đã phần nào thành công cung cấp cho bạn nguồn tri thức chuyên ngành báo chí có giá trị, trợ lực đưa ra những hướng tiếp cận văn bản dịch một cách chuyên nghiệp.

Với sứ mệnh trao truyền tri thức, nâng cao năng lực chuyên môn, Sao Khuê hân hạnh thông báo tiếp tục nhận học viên các lớp “BIÊN DỊCH BÁO CHÍ”.

Liên hệ ngay tại đây để bắt đầu chinh phục và khám phá thế giới đa sắc dạng của ngôn từ và trở thành những nhà biên dịch chuyên nghiệp, bạn nhé!